Αυτό που είμαστε (Irbin Gialom)...
...του Ίρβιν Γιάλομ. Ποιός από μας δεν έχει γνωρίσει κάποιον άνθρωπο
(ίσως τον ίδιο μας τον εαυτό) που να είναι τόσο στραμμένος προς τα έξω,
τόσο απορροφημένος στη συσσώρευση αγαθών ή στο τι σκέφτονται οι άλλοι,
ώστε να χάνει κάθε αίσθηση του εαυτού του; Ένας τέτοιος άνθρωπος, όταν
του τίθεται κάποιο ερώτημα, αναζητεί την απάντηση προς τα έξω κι όχι
προς τα μέσα. Διατρέχει δηλαδή τα πρόσωπα των άλλων, για να μαντέψει
ποιά απάντηση επιθυμούν ή περιμένουν.
Για έναν τέτοιον άνθρωπο θεωρώ χρήσιμο να συνοψίσω μια τριάδα δοκιμίων
που έγραψε ο Σοπενάουερ προς το τέλος της ζωής του. (Για όποιον έχει
φιλοσοφικές τάσεις είναι γραμμένα σε γλώσσα σαφή και προσβάσιμη στον μη
ειδικό). Βασικά τα δοκίμια τονίζουν ότι το μόνο που μετράει είναι αυτό
που το άτομο είναι.
Ούτε ο πλούτος ούτε τα υλικά αγαθά ούτε η κοινωνική θέση ούτε η καλή
φήμη φέρνουν την ευτυχία. Αν και οι σκέψεις αυτές δεν αφορούν
συγκεκριμένα τα υπαρξιακά θέματα, παρ’ όλ’ αυτά μας βοηθούν να
μετακινηθούμε από ένα επιφανειακό επίπεδο προς βαθύτερα ζητήματα.
1. Αυτό που κατέχουμε. Τα υλικά αγαθά είνα απατηλά. Ο Σοπενάουερ
υποστηρίζει πολύ κομψά ότι η συσσώρευση πλούτου και αγαθών είναι
ατελείωτη και δεν προσφέρει ικανοποίηση. Όσο περισσότερα κατέχουμε, τόσο
πολλαπλασιάζονται οι απαιτήσεις μας. Ο πλούτος είναι σαν το νερό της
θάλασσας: όσο περισσότερο πίνουμε, τόσο πιο πολύ διψάμε. Στο τέλος δεν
κατέχουμε εμείς τα αγαθά μας – μας κατέχουν εκείνα.
2. Αυτό που αντιπροσωπεύουμε στα μάτια των άλλων. Η φήμη είναι το ίδιο
εφήμερη όσο και τα υλικά πλούτη. Ο Σοπενάουερ γράφει: “Οι μισές μας
ανησυχίες και αγωνίες έχουν προέλθει από την έγνοια μας για τις γνώμες
των άλλων… πρέπει να βγάλουμε αυτό το αγκάθι απ’ τη σάρκα μας”. Είναι
τόσο ισχυρή η παρόρμηση να κάνουμε μια καλή εμφάνιση, ώστε για μερικούς
φυλακισμένους, την ώρα που βαδίζουν προς τον τόπο της εκτέλεσής τους,
αυτό που κυρίως απασχολεί τη σκέψη τους είναι το ντύσιμο και οι
τελευταίες τους χειρονομίες.
Η γνώμη των άλλων είναι ένα φάντασμα που μπορεί ανά πάσα στιγμή ν’
αλλάξει όψη. Οι γνώμες κρέμονται από μια κλωστή και μας υποδουλώνουν στο
τι νομίζουν οι άλλοι, ή, ακόμα χειρότερα, στο τι φαίνεται να νομίζουν –
γιατί ποτέ δεν μπορούμε να μάθουμε τι σκέφτονται πραγματικά.
3. Αυτό που είμαστε. Μόνο αυτό που είμαστε έχει πραγματική αξία. Μια
καλή συνείδηση, λέει ο Σοπενάουερ, αξίζει περισσότερο από μια καλή φήμη.
Ο μεγαλύτερος στόχος μας θα έπρεπε να είναι η καλή υγεία κι ο
πνευματικός πλούτος, ο οποίος οδηγεί σε ανεξάντλητα αποθέματα ιδεών,
στην ανεξαρτησία και σε μια ηθική ζωή. Η ψυχική μας γαλήνη πηγάζει από
τη γνώση ότι αυτό που μας αναστατώνει δεν είναι τα πράγματα, αλλά η
ερμηνεία μας για τα πράγματα.
0 Σχόλια