<<Εφόσον η εθνική ψυχή παραμένει Ο Τρικούπης έχει μείνει στη συλλογική μνήμη του
άκαμπτος και εις το βάθος αυτής Έθνους, ως ο μεγάλος πολιτικός ηγέτης σε πολύ
ανθεί η ελπίς τίποτα δεν εχάθη >> κρίσιμες ιστορικές στιγμές της Πατρίδας μας.
Η πιο επιβλητική πολιτική φυσιογνωμία της νεότερης Ελλάδας κατά την τελευταία τριακονταετία του 19ου αιώνα και πιο πολυσύνθετη ελληνική πολιτική προσωπικότητα. Κυβέρνησε την Ελλάδα με διαλείμματα από το 1882 μέχρι το 1895 και άφησε πολύ βαθιά ίχνη στη ελληνική πολιτική σκηνή.
Γεννήθηκε στις 11/7/1832 στο Ναύπλιο, γιος του Σπυρίδωνα Τρικούπη και της Αικατερίνης Μαυροκορδάτου, αδελφής του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Αποφοίτησε από τη Νομική σχολή του τότε εθνικού Πανεπιστημίου, σπούδασε ρωμαϊκό Δίκαιο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Νομική σχολή στο Παρίσι, όπου διακρίθηκε για την ευφυΐα του και την πρόοδό του και απόσπασε την εκτίμηση των καθηγητών του.
Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής στο Μεσολόγγι το 1865 και το 1866 έγινε Υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Κουμουνδούρου, η οποία ανατράπηκε μετά από ένα χρόνο, λόγο του Κρητικού ζητήματος. Είναι η περίοδος κατά την οποία η Ελλάδα έμπαινε σε βαθιά κρίση από την οποία βγήκε γονατισμένη τόσο οικονομικά - λόγω των θυσιών για την απελευθέρωση της Κρήτης- όσο και ηθικά μειωμένη λόγω της προσχώρησης της στο Πρωτόκολλο των Παρισίων του 1869.
Το 1872 ο Τρικούπης ίδρυσε το "5ο Κόμμα " και το 1874 δημοσιεύει στην εφημερίδα "Καιροί" του Π. Κανελλίδη τα δύο περίφημα άρθρα του: "Τις πταίει;" και το "παρελθόν και Ενεστώς" με τα οποία τόνιζε την ανάγκη όπως το κοινοβουλευτικό πολίτευμα σεβαστεί το θέσμια του γνήσιου κοινοβουλευτισμού και κατέκρινε την πολιτική του Στέματος, η οποία δημιουργούσε την αστάθεια. Ταυτόχρονα διακήρυττε ως δόγμα του ελληνικού κοινοβουλευτισμού την "δεδηλωμένη".
Αυτά τα άρθρα θεωρήθηκαν από το θρόνο ως πολεμική, που ασεβούσε κατά του προσώπου του Βασιλιά με άμεση συνέπεια την παρέμβαση της Δικαιοσύνης.
Ο Τρικούπης ανέλαβε αμέσως την ευθύνη του συντάκτη των άρθρων και έτσι απάλλαξε τον Κανελλίδη από τις συνέπειες. Προφυλακίστηκε, αλλά τελικά απαλλάχτηκε με βούλευμα και τον Απρίλη του 1875 του ανατέθηκε από τον Βασιλιά ο σχηματισμός κυβέρνησης για να κάνει εκλογές από τις οποίες ο Τρικούπης βγήκε ηθικά αλλά και ουσιαστικά δικαιωμένος γιατί το κόμμα του κέρδισε 25 έδρες.
Μετά την κατάληψη της Θεσσαλίας έγιναν εκλογές. Η κυβέρνηση Κουμουνδούρου ηττήθηκε και μετά το θάνατο του Επαμ. Δεληγιώργη ανήλθε πανηγυρικά στην εξουσία ο Τρικούπης και μετά το θάνατο και του Αλεξ. Κουμουνδούρου απέμεινε πλέον απόλυτος κύριος του Κοινοβουλίου, επί μία 4ετία, που θα παραμείνει στην νεότερη ελληνική ιστορία, ως το πρώτο και σπουδαιότερο βήμα της εισόδου της Ελλάδας στην οικογένεια των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών γιατί αναπτύχθηκαν οι φυσικοί πόροι της χώρας, ο Σιδηρόδρομος, το οδικό δίκτυο, αυξήθηκαν σημαντικά τα δημόσια έσοδα, αναδιοργανώθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις των οποίων η παραμέληση και εξασθένηση υπήρξαν η κύρια αιτία για να υπολειφτεί η Ελλάδα τόσο πολύ στο πεδίο των εθνικών διεκδικήσεων, που έφερε στην επιφάνεια ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος και που κινδύνεψαν να ταφούν οριστικά από τη Συνθήκη του Αγ. Στεφάνου. Ευτυχώς αυτή ανατράπηκε κυρίως με τις ενέργειες δύο όχι εξ επαγγέλματος φιλελλήνων Άγγλων πολιτικών, των Λόρδων Βήκονσφιλ και Σώλσβαρη που κακώς είχαν και τη φήμη μισελλήνων. Ακολούθησε η μετάκληση ξένων αποστολών για τις ένοπλες δυνάμεις και η ναυπήγηση τριών θωρηκτών, τα οποία κατέστησαν την Ελλάδα ναυτικό παράγοντα στην ανατολική Μεσόγειο Επικράτησε γενικά πνεύμα ανακαινίσεων σε όλη τη χώρα κάτω από τη φλογερή πνοή ενός πολύπλευρου ηγέτη, που είχε συγκεντρώσει γύρω του τα προοδευτικά και φιλελεύθερα στοιχεία της χώρας. Δυστυχώς όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα σ' αυτόν τον τόπο, η μεγάλη αυτή προσπάθεια προκάλεσε τις δημαγωγικές αντιδράσεις της αντιπολιτευτικής πολιτικής του Δηλιγιάννη και είχε σαν αποτέλεσμα ώστε, όταν μετά τη λήξη της πρώτης 4ετίς του Τρικούπη (7/4/1885) να προκληθεί μεγάλη αντίδραση του λαού, που τον καταψήφισε και την κυβέρνηση ανέλαβε ο Δεληγιάννης, που δεν κράτησε για πολύ. Τις νέες εκλογές που έγιναν την κυβέρνηση σχημάτισε και πάλι ο Τρικούπης. με μεγάλη πλειοψηφία λόγω του του μεγάλου ηθικού κύρους που τον περιέβαλε. Ελάττωσε των αριθμών των βουλευτών από 240 στους 150, ψήφισε το σύστημα της ευρείας εκλογικής περιφέρειας γιατί πίστευε ότι κατ' αυτόν τον τρόπο θα περιόριζε τον κομματαρχικό της στενής περιφέρειας, που οδηγούσε τους πολιτικούς στην ανάγκη της ρουσφετολογίας και του φατριασμού και ενέκρινε αύξηση της φορολογίας για κάλυψη των ελλειμμάτων λόγω επιστράτευσης.
Το 1886 εκλέχτηκε ξανά για μια νέα 4ετία με μεγάλη πλειοψηφία και η 4ετία αυτή αποτέλεσε το κορύφωμα της εσωτερικής και οικονομικής αναδιοργάνωσης της χώρα, που είχε είδη εγκαινιάσει Έβαλε τα θεμέλια της οικονομικής νομοθεσίας του κράτους και εφόσον οι οικονομικοί πόροι που διέθετε του το επέτρεπαν στρέφονταν προς την ανάπτυξη των πλουτοπαραγωγικών δυνάμεων της χώρας, αύξανε τα έσοδα του προϋπολογισμού τον οποίον ανέβασε στα 90 εκατομμύρια δραχμές, αλλά προκάλεσε και πάλι μεγάλες αντιδράσεις.
Το 1889 έληξε η θητεία της βουλής και στις εκλογές που ακολούθησαν ο Τρικούπης καταψηφίστηκε. Με τη νέα κυβέρνηση Δεληγιάννη η οικονομική κατάσταση άρχισε να επιδεινώνεται επικίνδυνα, το εθνικό νόμισμα άρχισε να υποτιμάται, η ακρίβεια των αγαθών κάθε μέρα γινότανε όλο και πιο αισθητή στο λαό. Όλα αυτά προκάλεσαν τολμηρές παρεμβάσεις του βασιλιά- που δεν ήταν τόσο νόμιμες συνταγματικά- και την Καθαρή Δευτέρα του 1892 ζήτησε την παραίτηση της κυβέρνησες Δεληγιάννη.
Η κυβερνητική φιλοβασιλική πλειοψηφία αντέδρασε στη βασιλική παρέμβαση με καθολική ψηφοφορία , ο Βασιλιάς έπαυσε την κυβέρνηση καΙ κάλεσε ακομμάτιστο Υπουργικό Συμβούλιο υπό τον πολιτευτή Κωνσταντόπουλο. Η βουλή διαλύθηκε και προκηρύχθηκαν εκλογές για το Μάη του 1892. Ο Τρικούπης επανήλθε πανίσχυρος στη εξουσία όμως οι οικονομικές επιπτώσεις απο την επιστράτευση του 1885 γίνονταν όλο και πιο ορατές. Η αποστολή στο Λονδίνο του Υπουργού Εσωτερικών Θεοτόκη για σύναψη δανείου απέτυχε. Μετά από αυτό ο Βασιλιάς αφαίρεσε την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση Τρικούπη η οποία παραιτήθηκε την Άνοιξη του 1893 , σχηματίστηκε στη συνέχεια νέα κυβέρνηση υπό τους Ράλλη- Σωτηρόπουλο. Ο Τρικούπης που διατηρούσε την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο ζήτησε το φθινόπωρο του 1893 και ανέλαβε ξανά την διακυβέρνηση της χώρας. Πολλοί διαφώνησαν με αυτή την απόφαση αλλά ο Τρικούπης κινούμενος από υπέρτατο αίσθημα ευθύνης και πατριωτισμού πίστεψε ότι θα μπορούσε να σώσει την χώρα. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε αθετήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις γιατί κεφαλοποίησε τους τόκους που είχε πληρώσει, έτσι ο Τρικούπης αισθάνθηκε ότι είχε υποχρέωση να έλθει σε συμβιβασμό με τους πιστωτές και προσπάθησε να συνεννοηθεί με τους εξωτερικούς δανειστές και έφθασε μεν σε πλήρη συνεννόηση μαζί τους πλην επί του σημείου της διανομής των περισσευμάτων
των υπεγγύων προσόδων στην οποία επέμεναν οι ομολογιούχοι ο Τρικούπης αντέδρασε κάθετα, διότι πίστευε ότι η υποχώρησή του θα καθιέρωνε την αρχή της επέμβασης των ξένων στα εσωτερικά της χώρας και αυτό δεν το ήθελε.
Η κήρυξη της πτώχευσης 10/12/1893
Η δανειακή πολιτική του Τρικούπη είχε σαν άξονα αφενός την συνολική παραγωγική δραστηριότητα με την περιστολή των περιττών δαπανών και αφ' ετέρου έναν επιδέξιο χειρισμό εξωτερικών διαπραγματεύσεων με σκοπό τον συνεχή διακανονισμό των παλαιών χρεών και ταυτόχρονα την επιτυχή σύναψη νέων δανείων.
Ο Δεληγιάννης για την άσχημη κατάσταση κατηγορούσε τον Τρικούπη γιατί έκανε όπως έλεγε "αλόγιστες δαπάνες" και εννοούσε τα έργα που έκανε ο Τρικούπη. Στην προσπάθειά του να εξυπηρετήσει αυτός το δημόσιο χρέος με πόρους του κράτους, αγοράζοντας ξένο συνάλλαγμα με ελληνικό νόμισμα, κατέληγε στη μείωση της αγοραστικής αξίας της δραχμής, έκανε το βίο πιο ακριβό και αύξανε την οικονομική δυσπραγία της χώρας. Οι οικονομικοί χρηματιστηριακοί κύκλοι των Αθηνών οργίαζαν με το παιχνίδι της πτώσης των ελληνικών αξιών και της δραχμής έναντι του χρυσού φράγκου. Ήταν λοιπόν προφανές ότι η Ελλάδα βάδιζε προς το οικονομικό βάραθρο και δεν είχε άλλη διέξοδο από την έστω προσωρινή παύση πληρωμών των υποχρεώσεων της. Η δήλωση έγινε ενώπιον του κοινοβουλίου. Η κυβέρνηση εξουσιοδοτείτο με νόμο να έλθει σε συμφωνία με τους δανειστές για την πληρωμή ενός ποσοστού 30% των οφειλομένων. Στο εξωτερικό η είδηση της χρεοκοπίας προκάλεσε θύελλα οργής κατά της Ελλάδας. Η ονομαστική αξία των μετοχών των ελληνικών δανείων έπεσε κάτω από το μισό και οι κάτοχοί τους, που ανήκαν σε μεγάλες ως επί των πλείστον χώρες, οργάνωσαν μια οργισμένη εκστρατεία εις βάρος της χώρας μας. Ο ευρωπαϊκός τύπος, με την υποκίνηση των ομολογιούχων γέμιζε της στήλες του με βρισιές και προπηλακισμούς κατά του ελληνικού λαού. Μάταια ο Τρικούπης αγωνιζόταν να φτάσει σε συνεννόηση με τους δανειστές. οι οποίοι δεν έπαυαν να απαιτούν έλεγχο και άλλες εγγυήσεις, που καταρράκωναν την υπόσταση του ελληνικού κράτους.
Το 1895, με την κοινή γνώμη των ξένων εναντίον του. αλλά την απαρέσκεια των Ανακτόρων, εγκατέλειψε οριστικά την αρχή. Αναχώρησε για το Εξωτερικό (Κάννες Γαλλίας) μέσα σε μια ατμόσφαιρα βαθύτατης συγκίνησης του Λαού γιατί διάχυτη ήταν η πίστη του Γένους ότι η χώρα έχανε μια ισχυρή πολιτική προσωπικότητα έναν δυσαναπλήρωτο ηγέτη με τεράστια αποθέματα εθνικής δραστηριότητας και πείρας. Έναν ηγέτη του οποίου η ψυχή και η διάνοια είχαν ταυτιστεί με τα πιο ψηλά ιδανικά του Έθνους. Όμως ακλόνητη είχε παραμείνει η πίστη του εις το μέλλον της Ελλάδας και του Ελληνισμού και ιστορική έχει παραμείνει η φράση του ".. Η Ελλάς θέλει να ζήσει και θα ζήσει " καθώς και εκείνη η λιγότερη γνωστή του υπότιτλου του παρόντος κειμένου, που εκφράζει την πίστη του στη ζωτικότητά του Έθνους και με την οποία έδινε θάρρος στον αποκαρδιωμένο Λαό σε στιγμές εθνικής κρίσης. Στην αρχηγία του κόμματος τον διαδέχτηκε ο πιο πιστός του συνεργάτης ο Γεωργ. Θεοτόκης. Ο Τρικούπης υπέφερε από ποδάγρα, που στην αυτοεξορία του στερήθηκε τις υπηρεσίες της αγαπημένης του αδελφής, Σοφίας.
Το 1896 την κάλεσε κοντά του γιατί η ασθένειά του επιδεινώθηκε, αλλά ο θάνατος τον βρήκε λίγες ώρες μετά την άφιξή της για να του κλείσει τα μάτια, πάνω στο κρεβάτι σε ένα δωμάτιο ενός ξενοδοχείου στις Κάννες. Τον νεκρό πλέον ηγέτη μετέφεραν στην Αθήνα η φιλόστοργη αδερφή και ο εξάδελφός του Κων/νος Τρικούπης.
Η κηδεία του έγινε σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα μεγάλου πένθους του Λαού, που βουβά άφηνε να φανεί η μεταμέλεια αλλά και η αγωνία για το μέλλον του, λόγω της απώλειας του μεγάλου ηγέτη του, που διέθετε τεράστιο ηθικό κύρος και ενέπνεε και αίσθημα ασφάλειας στο Λαό.
Ο Τρικούπης έχει μείνει στη συλλογική μνήμη του Έθνους, ως ο μεγάλος πολιτικός ηγέτης σε πολύ κρίσιμες ιστορικές στιγμές της Πατρίδας μας.
ΠΗΓΗ: ΕΘΝΙΚΗ ΗΧΩ
Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής στο Μεσολόγγι το 1865 και το 1866 έγινε Υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Κουμουνδούρου, η οποία ανατράπηκε μετά από ένα χρόνο, λόγο του Κρητικού ζητήματος. Είναι η περίοδος κατά την οποία η Ελλάδα έμπαινε σε βαθιά κρίση από την οποία βγήκε γονατισμένη τόσο οικονομικά - λόγω των θυσιών για την απελευθέρωση της Κρήτης- όσο και ηθικά μειωμένη λόγω της προσχώρησης της στο Πρωτόκολλο των Παρισίων του 1869.Το 1872 ο Τρικούπης ίδρυσε το "5ο Κόμμα " και το 1874 δημοσιεύει στην εφημερίδα "Καιροί" του Π. Κανελλίδη τα δύο περίφημα άρθρα του: "Τις πταίει;" και το "παρελθόν και Ενεστώς" με τα οποία τόνιζε την ανάγκη όπως το κοινοβουλευτικό πολίτευμα σεβαστεί το θέσμια του γνήσιου κοινοβουλευτισμού και κατέκρινε την πολιτική του Στέματος, η οποία δημιουργούσε την αστάθεια. Ταυτόχρονα διακήρυττε ως δόγμα του ελληνικού κοινοβουλευτισμού την "δεδηλωμένη".
Αυτά τα άρθρα θεωρήθηκαν από το θρόνο ως πολεμική, που ασεβούσε κατά του προσώπου του Βασιλιά με άμεση συνέπεια την παρέμβαση της Δικαιοσύνης.
Ο Τρικούπης ανέλαβε αμέσως την ευθύνη του συντάκτη των άρθρων και έτσι απάλλαξε τον Κανελλίδη από τις συνέπειες. Προφυλακίστηκε, αλλά τελικά απαλλάχτηκε με βούλευμα και τον Απρίλη του 1875 του ανατέθηκε από τον Βασιλιά ο σχηματισμός κυβέρνησης για να κάνει εκλογές από τις οποίες ο Τρικούπης βγήκε ηθικά αλλά και ουσιαστικά δικαιωμένος γιατί το κόμμα του κέρδισε 25 έδρες.
Μετά την κατάληψη της Θεσσαλίας έγιναν εκλογές. Η κυβέρνηση Κουμουνδούρου ηττήθηκε και μετά το θάνατο του Επαμ. Δεληγιώργη ανήλθε πανηγυρικά στην εξουσία ο Τρικούπης και μετά το θάνατο και του Αλεξ. Κουμουνδούρου απέμεινε πλέον απόλυτος κύριος του Κοινοβουλίου, επί μία 4ετία, που θα παραμείνει στην νεότερη ελληνική ιστορία, ως το πρώτο και σπουδαιότερο βήμα της εισόδου της Ελλάδας στην οικογένεια των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών γιατί αναπτύχθηκαν οι φυσικοί πόροι της χώρας, ο Σιδηρόδρομος, το οδικό δίκτυο, αυξήθηκαν σημαντικά τα δημόσια έσοδα, αναδιοργανώθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις των οποίων η παραμέληση και εξασθένηση υπήρξαν η κύρια αιτία για να υπολειφτεί η Ελλάδα τόσο πολύ στο πεδίο των εθνικών διεκδικήσεων, που έφερε στην επιφάνεια ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος και που κινδύνεψαν να ταφούν οριστικά από τη Συνθήκη του Αγ. Στεφάνου. Ευτυχώς αυτή ανατράπηκε κυρίως με τις ενέργειες δύο όχι εξ επαγγέλματος φιλελλήνων Άγγλων πολιτικών, των Λόρδων Βήκονσφιλ και Σώλσβαρη που κακώς είχαν και τη φήμη μισελλήνων. Ακολούθησε η μετάκληση ξένων αποστολών για τις ένοπλες δυνάμεις και η ναυπήγηση τριών θωρηκτών, τα οποία κατέστησαν την Ελλάδα ναυτικό παράγοντα στην ανατολική Μεσόγειο Επικράτησε γενικά πνεύμα ανακαινίσεων σε όλη τη χώρα κάτω από τη φλογερή πνοή ενός πολύπλευρου ηγέτη, που είχε συγκεντρώσει γύρω του τα προοδευτικά και φιλελεύθερα στοιχεία της χώρας. Δυστυχώς όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα σ' αυτόν τον τόπο, η μεγάλη αυτή προσπάθεια προκάλεσε τις δημαγωγικές αντιδράσεις της αντιπολιτευτικής πολιτικής του Δηλιγιάννη και είχε σαν αποτέλεσμα ώστε, όταν μετά τη λήξη της πρώτης 4ετίς του Τρικούπη (7/4/1885) να προκληθεί μεγάλη αντίδραση του λαού, που τον καταψήφισε και την κυβέρνηση ανέλαβε ο Δεληγιάννης, που δεν κράτησε για πολύ. Τις νέες εκλογές που έγιναν την κυβέρνηση σχημάτισε και πάλι ο Τρικούπης. με μεγάλη πλειοψηφία λόγω του του μεγάλου ηθικού κύρους που τον περιέβαλε. Ελάττωσε των αριθμών των βουλευτών από 240 στους 150, ψήφισε το σύστημα της ευρείας εκλογικής περιφέρειας γιατί πίστευε ότι κατ' αυτόν τον τρόπο θα περιόριζε τον κομματαρχικό της στενής περιφέρειας, που οδηγούσε τους πολιτικούς στην ανάγκη της ρουσφετολογίας και του φατριασμού και ενέκρινε αύξηση της φορολογίας για κάλυψη των ελλειμμάτων λόγω επιστράτευσης.
Το 1886 εκλέχτηκε ξανά για μια νέα 4ετία με μεγάλη πλειοψηφία και η 4ετία αυτή αποτέλεσε το κορύφωμα της εσωτερικής και οικονομικής αναδιοργάνωσης της χώρα, που είχε είδη εγκαινιάσει Έβαλε τα θεμέλια της οικονομικής νομοθεσίας του κράτους και εφόσον οι οικονομικοί πόροι που διέθετε του το επέτρεπαν στρέφονταν προς την ανάπτυξη των πλουτοπαραγωγικών δυνάμεων της χώρας, αύξανε τα έσοδα του προϋπολογισμού τον οποίον ανέβασε στα 90 εκατομμύρια δραχμές, αλλά προκάλεσε και πάλι μεγάλες αντιδράσεις.
Το 1889 έληξε η θητεία της βουλής και στις εκλογές που ακολούθησαν ο Τρικούπης καταψηφίστηκε. Με τη νέα κυβέρνηση Δεληγιάννη η οικονομική κατάσταση άρχισε να επιδεινώνεται επικίνδυνα, το εθνικό νόμισμα άρχισε να υποτιμάται, η ακρίβεια των αγαθών κάθε μέρα γινότανε όλο και πιο αισθητή στο λαό. Όλα αυτά προκάλεσαν τολμηρές παρεμβάσεις του βασιλιά- που δεν ήταν τόσο νόμιμες συνταγματικά- και την Καθαρή Δευτέρα του 1892 ζήτησε την παραίτηση της κυβέρνησες Δεληγιάννη.
Η κυβερνητική φιλοβασιλική πλειοψηφία αντέδρασε στη βασιλική παρέμβαση με καθολική ψηφοφορία , ο Βασιλιάς έπαυσε την κυβέρνηση καΙ κάλεσε ακομμάτιστο Υπουργικό Συμβούλιο υπό τον πολιτευτή Κωνσταντόπουλο. Η βουλή διαλύθηκε και προκηρύχθηκαν εκλογές για το Μάη του 1892. Ο Τρικούπης επανήλθε πανίσχυρος στη εξουσία όμως οι οικονομικές επιπτώσεις απο την επιστράτευση του 1885 γίνονταν όλο και πιο ορατές. Η αποστολή στο Λονδίνο του Υπουργού Εσωτερικών Θεοτόκη για σύναψη δανείου απέτυχε. Μετά από αυτό ο Βασιλιάς αφαίρεσε την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση Τρικούπη η οποία παραιτήθηκε την Άνοιξη του 1893 , σχηματίστηκε στη συνέχεια νέα κυβέρνηση υπό τους Ράλλη- Σωτηρόπουλο. Ο Τρικούπης που διατηρούσε την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο ζήτησε το φθινόπωρο του 1893 και ανέλαβε ξανά την διακυβέρνηση της χώρας. Πολλοί διαφώνησαν με αυτή την απόφαση αλλά ο Τρικούπης κινούμενος από υπέρτατο αίσθημα ευθύνης και πατριωτισμού πίστεψε ότι θα μπορούσε να σώσει την χώρα. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε αθετήσει τις δανειακές της υποχρεώσεις γιατί κεφαλοποίησε τους τόκους που είχε πληρώσει, έτσι ο Τρικούπης αισθάνθηκε ότι είχε υποχρέωση να έλθει σε συμβιβασμό με τους πιστωτές και προσπάθησε να συνεννοηθεί με τους εξωτερικούς δανειστές και έφθασε μεν σε πλήρη συνεννόηση μαζί τους πλην επί του σημείου της διανομής των περισσευμάτων
των υπεγγύων προσόδων στην οποία επέμεναν οι ομολογιούχοι ο Τρικούπης αντέδρασε κάθετα, διότι πίστευε ότι η υποχώρησή του θα καθιέρωνε την αρχή της επέμβασης των ξένων στα εσωτερικά της χώρας και αυτό δεν το ήθελε.
Η δανειακή πολιτική του Τρικούπη είχε σαν άξονα αφενός την συνολική παραγωγική δραστηριότητα με την περιστολή των περιττών δαπανών και αφ' ετέρου έναν επιδέξιο χειρισμό εξωτερικών διαπραγματεύσεων με σκοπό τον συνεχή διακανονισμό των παλαιών χρεών και ταυτόχρονα την επιτυχή σύναψη νέων δανείων.
Ο Δεληγιάννης για την άσχημη κατάσταση κατηγορούσε τον Τρικούπη γιατί έκανε όπως έλεγε "αλόγιστες δαπάνες" και εννοούσε τα έργα που έκανε ο Τρικούπη. Στην προσπάθειά του να εξυπηρετήσει αυτός το δημόσιο χρέος με πόρους του κράτους, αγοράζοντας ξένο συνάλλαγμα με ελληνικό νόμισμα, κατέληγε στη μείωση της αγοραστικής αξίας της δραχμής, έκανε το βίο πιο ακριβό και αύξανε την οικονομική δυσπραγία της χώρας. Οι οικονομικοί χρηματιστηριακοί κύκλοι των Αθηνών οργίαζαν με το παιχνίδι της πτώσης των ελληνικών αξιών και της δραχμής έναντι του χρυσού φράγκου. Ήταν λοιπόν προφανές ότι η Ελλάδα βάδιζε προς το οικονομικό βάραθρο και δεν είχε άλλη διέξοδο από την έστω προσωρινή παύση πληρωμών των υποχρεώσεων της. Η δήλωση έγινε ενώπιον του κοινοβουλίου. Η κυβέρνηση εξουσιοδοτείτο με νόμο να έλθει σε συμφωνία με τους δανειστές για την πληρωμή ενός ποσοστού 30% των οφειλομένων. Στο εξωτερικό η είδηση της χρεοκοπίας προκάλεσε θύελλα οργής κατά της Ελλάδας. Η ονομαστική αξία των μετοχών των ελληνικών δανείων έπεσε κάτω από το μισό και οι κάτοχοί τους, που ανήκαν σε μεγάλες ως επί των πλείστον χώρες, οργάνωσαν μια οργισμένη εκστρατεία εις βάρος της χώρας μας. Ο ευρωπαϊκός τύπος, με την υποκίνηση των ομολογιούχων γέμιζε της στήλες του με βρισιές και προπηλακισμούς κατά του ελληνικού λαού. Μάταια ο Τρικούπης αγωνιζόταν να φτάσει σε συνεννόηση με τους δανειστές. οι οποίοι δεν έπαυαν να απαιτούν έλεγχο και άλλες εγγυήσεις, που καταρράκωναν την υπόσταση του ελληνικού κράτους.
Το 1895, με την κοινή γνώμη των ξένων εναντίον του. αλλά την απαρέσκεια των Ανακτόρων, εγκατέλειψε οριστικά την αρχή. Αναχώρησε για το Εξωτερικό (Κάννες Γαλλίας) μέσα σε μια ατμόσφαιρα βαθύτατης συγκίνησης του Λαού γιατί διάχυτη ήταν η πίστη του Γένους ότι η χώρα έχανε μια ισχυρή πολιτική προσωπικότητα έναν δυσαναπλήρωτο ηγέτη με τεράστια αποθέματα εθνικής δραστηριότητας και πείρας. Έναν ηγέτη του οποίου η ψυχή και η διάνοια είχαν ταυτιστεί με τα πιο ψηλά ιδανικά του Έθνους. Όμως ακλόνητη είχε παραμείνει η πίστη του εις το μέλλον της Ελλάδας και του Ελληνισμού και ιστορική έχει παραμείνει η φράση του ".. Η Ελλάς θέλει να ζήσει και θα ζήσει " καθώς και εκείνη η λιγότερη γνωστή του υπότιτλου του παρόντος κειμένου, που εκφράζει την πίστη του στη ζωτικότητά του Έθνους και με την οποία έδινε θάρρος στον αποκαρδιωμένο Λαό σε στιγμές εθνικής κρίσης. Στην αρχηγία του κόμματος τον διαδέχτηκε ο πιο πιστός του συνεργάτης ο Γεωργ. Θεοτόκης. Ο Τρικούπης υπέφερε από ποδάγρα, που στην αυτοεξορία του στερήθηκε τις υπηρεσίες της αγαπημένης του αδελφής, Σοφίας.
Το 1896 την κάλεσε κοντά του γιατί η ασθένειά του επιδεινώθηκε, αλλά ο θάνατος τον βρήκε λίγες ώρες μετά την άφιξή της για να του κλείσει τα μάτια, πάνω στο κρεβάτι σε ένα δωμάτιο ενός ξενοδοχείου στις Κάννες. Τον νεκρό πλέον ηγέτη μετέφεραν στην Αθήνα η φιλόστοργη αδερφή και ο εξάδελφός του Κων/νος Τρικούπης.
Η κηδεία του έγινε σε μια ζοφερή ατμόσφαιρα μεγάλου πένθους του Λαού, που βουβά άφηνε να φανεί η μεταμέλεια αλλά και η αγωνία για το μέλλον του, λόγω της απώλειας του μεγάλου ηγέτη του, που διέθετε τεράστιο ηθικό κύρος και ενέπνεε και αίσθημα ασφάλειας στο Λαό.
Ο Τρικούπης έχει μείνει στη συλλογική μνήμη του Έθνους, ως ο μεγάλος πολιτικός ηγέτης σε πολύ κρίσιμες ιστορικές στιγμές της Πατρίδας μας.
ΠΗΓΗ: ΕΘΝΙΚΗ ΗΧΩ
0 Σχόλια