Ξεκίνησε τον Απρίλιο με μια «έξαψη» συμφωνιών μεταξύ της Αργεντινής και της Ρωσίας κατά τη διάρκεια της επίσκεψης της Προέδρου Κριστίνα Κίρχνερ στη Μόσχα.
Και συνεχίζεται με έκρηξη επενδύσεων 53 δισ. δολαρίων, καθώς ο Κινέζος πρωθυπουργός Li Keqiang επισκέπτεται τη Βραζιλία κατά την πρώτη στάση μιας ακόμη Νοτιοαμερικανικής εμπορικής επίθεσης -που ολοκληρώθηκε με μια γλυκιά αλληγορία: Ο Li σε ένα… made in China βαγόνι του μετρό, που θα περνά σε μια νέα γραμμή του μετρό στο Ρίο ντε Τζανέιρο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016.
Πού είναι οι ΗΠΑ σε όλα αυτά; Πουθενά. Σιγά-σιγά αλλά αμείλικτα, τα μέλη των BRICS, η Κίνα – και σε μικρότερο βαθμό, η Ρωσία – αναδιαρθρώνουν το εμπόριο και τις υποδομές σε όλη τη Λατινική Αμερική.
Αμέτρητες κινεζικές εμπορικές αποστολές πλέουν σε αυτές τις ακτές ασταμάτητα, όπως έκαναν οι ΗΠΑ μεταξύ του Α και του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Σε μια σημαντική συνάντηση τον Ιανουάριο με τους λατινοαμερικανούς ηγέτες του επιχειρηματικού κόσμου, ο Πρόεδρος Xi Jinping υποσχέθηκε να διοχετεύσει 250 δισεκατομμύρια δολάρια για έργα υποδομής μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
Κορυφαία έργα υποδομής στη Λατινική Αμερική όλα χρηματοδοτούνται από την κινεζική πρωτεύουσα – εκτός από το λιμάνι Mariel στην Κούβα, του οποίου η χρηματοδότηση προέρχεται από την BNDES της Βραζιλίας και του οποίου η λειτουργία θα διοικείται από το διαχειριστή λιμανιών PSA International Pte Ltd. (Σιγκαπούρη). Η κατασκευή της διώρυγας στη Νικαράγουα – μεγαλύτερη, ευρύτερη και βαθύτερη από ό,τι του Παναμά – που ξεκίνησε πέρυσι από μια εταιρεία του Χονγκ Κονγκ, θα έχει ολοκληρωθεί έως το 2019. Η Αργεντινή από την πλευρά της, έκλεισε μια κινεζική συμφωνία 4.7 δισ. δολαρίων για την κατασκευή δύο υδροηλεκτρικών φραγμάτων στην Παταγονία.
Μεταξύ των 35 συμφωνιών που έκλεισαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Li στη Βραζιλία, υπήρχε χρηματοδότηση αξίας $ 7 δισ. για την μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία Petrobras της Βραζιλίας. 22 βραζιλιάνικα Embraer εμπορικά αεροσκάφη πρόκειται να πωληθούν στην Tianjin Airlines για 1.3 δισ. δολάρια. Και μια σειρά από συμφωνίες που αφορούν τον κορυφαίο παραγωγό σιδηρομεταλλεύματος Vale. Οι κινεζικές επενδύσεις θα μπορούσαν να πάνε κατά κάποιο τρόπο στην αναμόρφωση του άθλιου οδικού δικτύου της Βραζιλίας, των σιδηροδρόμων και των λιμένων. Τα αεροδρόμια βρίσκονται σε ελαφρώς καλύτερη κατάσταση λόγω των αναβαθμίσεων πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου το περασμένο έτος.
Το αστέρι της όλης παράστασης είναι αναμφίβολα ο προτεινόμενος 30 δισ. δολαρίων, 3.500 χλμ. μήκους, μέγα-σιδηρόδρομος Ατλαντικού-Ειρηνικού, που πρόκειται να τρέξει από το βραζιλιάνικο λιμάνι του Σάντος ως το περουβιανό λιμάνι του Ειρηνικού της Ilo, μέσω του Αμαζονίου. Από άποψη διοικητικής μέριμνας, αυτό είναι ένα must για τη Βραζιλία, προσφέροντάς της μια πύλη στον Ειρηνικό. Οι νικητές θα είναι αναπόφευκτα οι παραγωγοί βασικών προϊόντων – από σιδηρομετάλλευμα μέχρι σπόρους σόγιας – με εξαγωγές προς Ασία, κυρίως στην Κίνα.
Ο σιδηρόδρομος Ατλαντικού-Ειρηνικού μπορεί να είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο έργο – που αφορά τα πάντα, από θέματα περιβάλλοντος και δικαιώματα γης, σε κρίσιμη, προτίμηση για τις κινεζικές επιχειρήσεις κάθε φορά που οι κινεζικές τράπεζες σκόπιμα επεκτείνουν τις γραμμές πίστωσης. Αλλά αυτή τη φορά, έχει δρομολογηθεί. Οι συνήθεις ύποπτοι – τι άλλο – ανησυχούν.
Παρακολουθήστε τη γεωπολιτική
Η επίσημη πολιτική της Βραζιλίας, από τα χρόνια του Λούλα, ήταν να προσελκύσει κορυφαία κινεζική επένδυση. Η Κίνα είναι κορυφαίος εμπορικός εταίρος της Βραζιλίας από το 2009. Ήταν οι ΗΠΑ. Η τάση αυτή ξεκίνησε με την παραγωγή τροφίμων, τώρα προχωρά στις επενδύσεις σε λιμάνια και τους σιδηροδρόμους και το επόμενο στάδιο θα είναι η μεταφορά τεχνολογίας. Η Νέα Τράπεζα Ανάπτυξης των BRICS και η -υπό κινεζική ηγεσία- Τράπεζα Υποδομών Επενδύσεων (AIIB), της οποίας η Βραζιλία αποτελεί βασικό ιδρυτικό μέλος, σίγουρα θα είναι μέρος της εικόνας.
Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η μαζική αλληλεπίδραση συναλλαγής/εμπορίου των BRICS, τέμνεται με μία αρκετά περίπλοκη πολιτική διαδικασία. Οι τρεις κορυφαίες Νοτιοαμερικανικές δυνάμεις – Βραζιλία, Αργεντινή και Βενεζουέλα, οι οποίες, επίσης, τυχαίνει να είναι μέλη της Mercosur – ήλθαν αντιμέτωπες με συνεχόμενες προσπάθειες «αποσταθεροποίησης» από τους συνήθεις υπόπτους, οι οποίοι καταγγέλλουν συστηματικά την εξωτερική πολιτική των Προέδρων Ντίλμα Ρούσεφ, Κριστίνα Κίρχνερ και Nicolas Maduro και λαχταρούν τις παλιές καλές ημέρες της εξαρτημένης σχέσης με την Ουάσιγκτον.
Με διαφορετικούς βαθμούς πολυπλοκότητας – και εσωτερικές διαμάχες – η Μπραζίλια, το Μπουένος Άιρες και το Καράκας αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα συνωμοσίες έναντι των θεσμικών τους ηγετών. Οι συνήθεις ύποπτοι, δεν χρειάζεται καν να προσπαθήσουν να υποκριθούν την σχεδόν ολική διπλωματική τους απόσταση από τις τρεις κορυφαίες Νοτιοαμερικανικές χώρες.
Η Βενεζουέλα, υπό αμερικανικών κυρώσεων, θεωρείται απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ – κάτι που δεν μπορεί καν να χαρακτηριστεί ως κακόγουστο αστείο. Η Kirchner βρέθηκε υπό αμείλικτη διπλωματική επίθεση – για να μην αναφέρουμε τα αμερικανικά ληστρικά αμοιβαία κεφάλαια που στοχεύουν την Αργεντινή. Και με τη Μπραζίλια, οι σχέσεις έχουν σχεδόν παγώσει από το Σεπτέμβριο του 2013, όταν η Ρούσεφ ακύρωσε μια επίσκεψη στην Ουάσιγκτον ως απάντηση στην κατασκοπεία της NSA στην Petrobras και την ίδια προσωπικά.
Και αυτό μας οδηγεί σε ένα κρίσιμο ζήτημα γεωστρατηγικής – μέχρι σήμερα άλυτο.
Η κατασκοπεία της NSA μπορεί να έχει διαρρεύσει ευαίσθητες πληροφορίες σκόπιμα, για να αποσταθεροποιήσει την ατζέντα της βραζιλιάνικης ανάπτυξης – η οποία περιλαμβάνει, στην περίπτωση της Petrobras, την εξερεύνηση των μεγαλύτερων κοιτασμάτων πετρελαίου που έχουν βρεθεί μέχρι τώρα στον 21ο αιώνα.
Αυτό που εκτυλίσσεται είναι τόσο ζωτικής σημασίας, γιατί η Βραζιλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στην Αμερική (μετά τις ΗΠΑ). Είναι η μεγαλύτερη εμπορική και οικονομική δύναμη της Λατινικής Αμερικής. Φιλοξενεί την πρώην δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα ανάπτυξης στον κόσμο, τη BNDES, που τώρα ξεπεράστηκε από την τράπεζα BRICS. Και φιλοξενεί επίσης τη μεγαλύτερη εταιρεία στη Λατινική Αμερική, την Petrobras, επίσης, έναν από τους κορυφαίους γίγαντες της παγκόσμιας ενέργειας.
Η σκληρή πίεση κατά της Petrobras προέρχεται κυρίως από τους μετόχους στις ΗΠΑ – που ενεργούν σαν γύπες, με στόχο να ματώσουν την εταιρεία και να κερδίσουν από αυτό, σε συμμαχία με τους λομπίστες που απεχθάνονται το καθεστώς της Petrobras, ως προτεραιότητα εξερεύνησης των κοιτασμάτων.
Με λίγα λόγια, η Βραζιλία είναι το τελευταίο μεγάλο κυριαρχικό σύνορο κόντρα στην απεριόριστη ηγεμονική κυριαρχία στην Αμερική. Η αυτοκρατορία του χάους έπρεπε να ενοχληθεί.
Η συνεχώς εξελισσόμενη στρατηγική συνεργασία των εθνών BRICS αντιμετωπίστηκε από τους κύκλους της Ουάσιγκτον όχι μόνο με δυσπιστία, αλλά και φόβο. Είναι σχεδόν αδύνατο για την Ουάσινγκτον να κάνει πραγματική ζημιά στην Κίνα – αλλά πολύ πιο «εύκολο», συγκριτικά, στην περίπτωση της Βραζιλίας, ή της Ρωσίας. Ακόμα κι αν η οργή της Ουάσιγκτον στοχεύει κατά κύριο λόγο την Κίνα – η οποία τόλμησε να κάνει συμφωνίες επί συμφωνιών στην πρώην «πίσω αυλή της Αμερικής».
Για άλλη μια φορά, η κινεζική στρατηγική – όσο και η ρωσική – είναι να μείνουν ψύχραιμες και να φέρουν ένα προφίλ «win-win». Ο Xi Jinping συναντήθηκε με τον Maduro τον Ιανουάριο να κάνει – τι άλλο – συμφωνίες. Συναντήθηκε με Κριστίνα Κίρχνερ, τον Φεβρουάριο για να κάνει το ίδιο – την ώρα που οι κερδοσκόποι ήταν έτοιμοι να εξαπολύσουν άλλη μια επίθεση εναντίον του πέσο της Αργεντινής. Τώρα υπάρχει η επίσκεψη του Λι στη Νότια Αμερική.
Περιττό να πω, το εμπόριο μεταξύ Νότιας Αμερικής και Κίνας συνεχίζει να ανθήζει. Η Αργεντινή εξάγει τρόφιμα και σόγια. Η Βραζιλία το ίδιο, συν πετρέλαιο, ορυκτά και ξυλεία. Η Κολομβία πουλάει πετρέλαιο και ορυκτά. Το Περού και η Χιλή, χαλκό και σίδηρο. Η Βενεζουέλα πουλάει πετρέλαιο. Η Βολιβία, μέταλλα. Η Κίνα εξάγει κυρίως, κατασκευασμένα προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Μια καθοριστική εξέλιξη για να παρακολουθήσουμε στο άμεσο μέλλον είναι το έργο Transul, το οποίο προτάθηκε για πρώτη φορά σε ένα συνέδριο BRICS πέρυσι στο Ρίο. Καταλήγει σε μια στρατηγική συμμαχία Βραζιλίας-Κίνας, που συνδέει τη βραζιλιάνικη βιομηχανική ανάπτυξη μερικής ανάθεσης μετάλλων με την Κίνα. Καθώς οι Κινέζοι αυξάνουν τη ζήτηση – χτίζουν όχι λιγότερες από 30 μεγαλουπόλεις μέχρι το 2030 – που θα σχετίζονται με βραζιλιάνικες, ή σινο-βραζιλιάνικες εταιρείες. Το Πεκίνο έδωσε επιτέλους την έγκρισή του.
Έτσι, η μακροχρόνια Μεγάλη Εικόνα παραμένει αδυσώπητη. Τα έθνη των BRICS και της Νότιας Αμερικής – που συγκλίνουν στην UNASUR (Ένωση Νοτιοαμερικανικών Εθνών) – ποντάρουν σε μια πολυπολική παγκόσμια τάξη και μια ηπειρωτική διαδικασία ανεξαρτησίας.
Είναι εύκολο να δούμε πώς αυτό, είναι μίλια μακριά από ένα δόγμα Μονρόε.
Pepe Escobar, ανταποκριτής των Asia Times/Hong Kong, αναλυτής του RT.
Μετάφραση-απόδοση: Ι.Γκορ. αποκλειστικά για το Hellasforce
0 Σχόλια