Σημάδια ότι κάποιος ίσως είναι παρανοικός

Ψυχιατρική: Τα σημάδια της παράνοιας 

Το βασικό χαρακτηριστικό της Παρανοειδούς Διαταραχής της Προσωπικότητας είναι μια διάχυτη δυσπιστία και καχυποψία για τους άλλους, των οποίων τα κίνητρά ερμηνεύονται ως κακόβουλα. Αυτό το πρότυπο ξεκινά στην πρώιμη ενήλικη ζωή και είναι παρόν σε διάφορα πλαίσια της ζωής του ατόμου. 

Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή υποθέτουν ότι οι άλλοι άνθρωποι θα τα εξαπατήσουν, θα τα εκμεταλλευτούν ή θα τα βλάψουν, ακόμη και όταν δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή την προσδοκία. 

Έχοντας λίγα ή καθόλου στοιχεία υποπτεύονται ότι οι άλλοι συνωμοτούν εναντίον τους και μπορεί να τους επιτεθούν ξαφνικά, ανά πάσα στιγμή και χωρίς λόγο.

Υπάρχει ένδειξη από τα χαρακτηριστικά του ατόμου και οι μόνιμοι τύποι των εσωτερικών εμπειριών και συμπεριφορών ως σύνολο αποκλίνουν αξιοσημείωτα από τους πολιτιστικά αναμενόμενους και αποδεκτούς κανόνες. 

Μια τέτοια απόκλιση πρέπει να εκδηλώνεται σε περισσότερες από μία περιοχές.

1) Γνωσιακή λειτουργία (cognition), π.χ. τρόποι διά των οποίων το άτομο αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει τα πράγματα, τα άτομα και τα γεγονότα, και μέσα από αυτά διαμορφώνει στάσεις και εικόνες του εαυτού του και των άλλων.

2) Συναισθηματικότητα (affectivity), διακύμανση, ένταση και προσφορότητα της συναισθηματικής εγρήγορσης και της ανταπόκρισης.

3) Έλεγχος επί των παρορμήσεων και ικανοποίησης των αναγκών.

4) Τρόπος να σχετίζεται το άτομο με τους άλλους και να χειρίζεται τις διαπροσωπικές καταστάσεις.

Τι εννοούμε απόκλιση 

Η απόκλιση πρέπει να εκδηλώνεται εκτεταμένα ως συμπεριφορά δυσλειτουργική μέσα από ένα ευρύ φάσμα προσωπικών και κοινωνικών καταστάσεων πχ. που δεν περιορίζεται σε ένα ειδικό ερέθισμα -πρόκληση ή κατάσταση. Πρέπει να υπάρχει ένδειξη ότι η απόκλιση είναι σταθερή και μακράς διαρκείας και έχει αρχίσει στην όψιμη παιδική ηλικία ή εφηβεία. Επίσης, η απόκλιση δεν μπορεί να ερμηνευτεί ως εκδήλωση ή απόρροια άλλων ψυχικών διαταραχών ενηλίκων, αν και επεισοδιακές και χρόνιες καταστάσεις ίσως συνυπάρχουν. Οργανική εγκεφαλική νόσος, τραύμα ή δυσλειτουργία πρέπει να αποκλείονται ως πιθανή αιτία της

Πώς συμπεριφέρεται το άτομο 

Η συμπεριφορά του ατόμου χαρακτηρίζεται από συνεχή αδικαιολόγητη καχυποψία, αδυναμία να εμπιστεύεται άλλους και υπερβολική αντίδραση στην κριτική από τους άλλους. Η παράνοια είναι πιο συχνή στους άνδρες.

Τα διαγνωστικά κριτήρια είναι τα παρακάτω:

Απαιτούνται πέντε ή περισσότερα χαρακτηριστικά.

1) Μη αιτιολογημένη εκτεταμένη δυσπιστία και καχυποψία, χωρίς εμφανή αιτία.

2) Αμφιβάλλει για την αξιοπιστία φίλων ή συνεργατών,

3) Δεν εμπιστεύεται προσωπικά θέματά του ή πληροφορίες σε άλλους.

4) Έχει παρερμηνευτική σκέψη (χωρίς παραλήρημα) ως προς απειλές.

5) Ευαίσθητος στην κριτική (αντιδρά με αντεπίθεση ή θυμό).

6) Ιδέες ζηλοτυπίας (χωρίς παραλήρημα) για τη σύζυγο ή τη σύντροφο.

7) Δυσχέρεια να συγχωρήσει προσβολές, υποτιμήσεις η τραυματισμούς.

Προσοχή! Κανείς δεν μπορεί να κάνει διάγνωση της παράνοιας απλά και μόνο διαβάζοντας αυτά τα κριτήρια. Μόνο ο ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να καταλάβει αν κάποιος έχει παράνοια ή όχι. 

Πηγή:boro.gr