Τι σημαίνει Αναγέννηση και πώς εκφράζεται στην Τέχνη;

Θ2 Τι σημαίνει Αναγέννηση και πώς εκφράζεται στην Τέχνη; 

Η Αναγέννηση (Renaissance) ήταν μια πολιτιστική και καλλιτεχνική κίνηση του 14ου έως 17ου αιώνα που σηματοδότησε την αναβίωση των κλασικών αξιών της αρχαίας Ελλάδας και Ρώμης. Ο όρος σημαίνει «αναγέννηση» της τέχνης, της φιλοσοφίας και της επιστήμης.

Χαρακτηριστικά:

• Επιστροφή στα πρότυπα της κλασικής αρχαιότητας.

• Ανθρωποκεντρική προσέγγιση και έμφαση στο άτομο.

• Προοπτική στη ζωγραφική και φυσιοκρατική απεικόνιση.

• Αναβάθμιση επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων.

Περίοδοι κατά Βαζάρι:

1. Πρώιμη Αναγέννηση: Επικεντρώνεται στην απόκτηση γνώσεων (π.χ., έργα του Τζιότο και Μασάτσιο).

2. Ώριμη Αναγέννηση: Περιλαμβάνει τα αριστουργήματα του Μιχαήλ Άγγελου, του Ραφαήλ και του Λεονάρντο ντα Βίντσι.

3. Ύστερη Αναγέννηση: Πειραματισμός και σύνθετες συνθέσεις, όπως στο έργο του Τιντορέττο.

Η ιδέα μιας Αναγέννησης είχε κερδίσει έδαφος στην Ιταλία από την εποχή του Τζιόττο τον 13ο αιώνα. Μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Τούρκους, το 1453, πολλοί μορφωμένοι Έλληνες, οι οποιοι έφεραν μαζί τους τον σπουδαίο πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας, που είχε συνεχιστεί στη Ρώμη και στο Βυζάντιο. Η τέχνη του Μεσαίωνα, διαποτισμένη με το πνεύμα και τις αξίες του Χριστιανισμού, απέφευγε να αποδώσει ρεαλιστικά το ανθρώπινο σώμα και περιοριζόταν στην αυστηρή απόδοση των μορφών. Σε αντίθεση με την τεχνοτροπία αυτή, οι αναγεννησιακοί καλλιτέχνες τολμούν να αποδώσουν με λεπτομέρειες το γυμνό σώμα. Στα έργα τους οι ανθρώπινες φιγούρες αποκτούν πλαστικές και αρμονικές αναλογίες.

Η φιλοσοφία και οι ιδέες της νέας εποχής επηρεασαν την γλυπτική, η αρχιτεκτονική, η λογοτεχνία και το θέατρο διαπνέονται από το ανθρωπιστικό πνεύμα της αναγέννησης, οι ιδέες της οποίας εξαπλώθηκαν γρήγορα σε όλη την Ευρώπη. Η ανακάλυψη της τυπογραφίας, επέτρεψε τη διάσωση πολλών συγγραμμάτων και συνέβαλε στη διάσωση των νέων ιδεών σε όλο και περισσότερους ανθρώπους. Η Αναγέννηση απελευθέρωσε τον άνθρωπο από τις προλήψεις και τις δοξασίες του Μεσαίωνα και χάραξε την αρχή ενός νέου κόσμου, σε νέες βάσεις και με νέες αντιλήψεις.

Για 1η φορά καλλιεργήθηκε η αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι ο κυρίαρχος του κόσμου και το μέτρο για όλα τα πράγματα. Η ανθρωποκεντρική αυτή αντίληψη ήταν καθοριστικός παράγοντας για την εξαιρετική πολιτιστική ακτινοβολία της Αναγέννησης. Η κοινωνική θέση του καλλιτέχνη άλλαξε ριζικά. Ο μεσαιωνικός ανώνυμος καλλιτέχνης έδωσε τη θέση του στον αναγεννησιακό καλλιτέχνη δημιουργό, ο οποίος συνήθιζε να υπογράφει με υπερηφάνεια τα έργα του και απολάμβανε μεγάλη κοινωνική καταξίωση.