Δ25 Σε ποιες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν οι μέθοδοι χρονολόγησης;
Ο προσδιορισμός της ηλικίας των ευρημάτων επιτυγχάνεται με τις μεθόδους της σχετικής και απόλυτης (άμεσης) χρονολόγησης.
Δ 26 Τι γνωρίζετε για τη μέθοδο της σχετικής χρονολόγησης;
Δ 27 Τι γνωρίζετε για τη μέθοδο της Άμεσης χρονολόγησης;
Η σχετική χρονολόγηση... βασίζεται τις περισσότερες φορές στη μέθοδο της στρωματογραφίας, δηλαδή στη μελέτη των διαφορετικών στρωμάτων κατοίκησης μιας αρχαιολογικής θέσης και στη σύγκριση της ηλικίας των αντικειμένων που βρίσκονται μέσα σε αυτά.
Βασίζεται, επίσης, στην ταξινόμηση και μελέτη τυπολογικών ακολουθιών των τεχνουργημάτων που παράγουν οι ανθρώπινες κοινωνίες, όπως λ.χ. της τυπολογίας της κεραμεικής.
Η σχετική χρονολόγηση αφορά στην αναγνώριση της κατά προσέγγιση ηλικίας ενός ευρήματος σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που φέρει (π.χ. ο τρόπος κατασκευής, το σχήμα, τα μοτίβα ενός κεραμικού σκεύους), η οποία κατατάσσει το εύρημα σε μια γενική χρονική ενότητα (π.χ. στη Μέση Νεολιθική περίοδο). Παρόλο που δε μπορούμε να καθορίσουμε την ακριβή ηλικία του αντικειμένου, γνωρίζουμε ότι αντικείμενα με παρόμοια χαρακτηριστικά υπάγονται χρονικά σε μια συγκεκριμένη αρχαιολογική ενότητα.Η σχετική χρονολόγηση στηρίζεται στην εύλογη υπόθεση ότι οι γλωσσικές αλλαγές, παλαιότερες και σύγχρονες, αποτελούνται από διαδοχικά βήματα, τα οποία —ακόμη και όταν δεν είναι πλέον ορατά στην εξεταζόμενη μορφή τής γλώσσας— έχουν αφήσει πίσω τους ίχνη που μπορούν να ανακτηθούν και να εκτιμηθούν, προκειμένου να προσδιοριστεί το ιστορικό βάθος τής μεταβολής. Επί παραδείγματι, δύο μεταβολές μπορεί να έχουν συμβεί διαδοχικά, η μία μετά την άλλη, ή παράλληλα, η μία συγχρόνως με την άλλη και μάλιστα με διαφορετική ταχύτητα ή βαθμό διείσδυσης. Όταν το προϊόν τής μίας αλλαγής αποτελεί αφετηρία ή προϋπόθεση της άλλης, τότε η μέθοδος της σχετικής χρονολόγησης μας επιτρέπει να τις ιεραρχήσουμε, ορίζοντας ποια προηγήθηκε και ποια ακολούθησε . Πολύ συχνά, η σχετική χρονολόγηση είναι ο μόνος τρόπος προσδιορισμού τής σειράς των γλωσσικών αλλαγών και της αλυσίδας μεταβολών που έχουν μεσολαβήσει. Επιπλέον, η χρονική ιεράρχηση των αλλαγών επιτρέπει την επίλυση φαινομενικών αντιφάσεων μεταξύ τής λειτουργίας φωνητικών νόμων, οι οποίοι θα απέδιδαν διαφορετικά αποτελέσματα.
Απόλυτη Χρονολόγηση
Με τον γενικό όρο απόλυτη χρονολόγηση εννοείται στην αρχαιολογία μια σειρά τεχνικών που μας βοηθούν να εκτιμήσουμε την ηλικία των τέχνεργων, των υλικών, ή των αρχαιολογικών τόπων σε πραγματικά ημερολογιακά έτη. Η διαδικασία γίνεται είτε άμεσα ή μέσω διαδικασίας ισοζύγισης (βαθμονόμησης) με υλικά γνωστής ηλικίας. Τέτοιες τεχνικές στηρίζονται σε αρχές ανεξάρτητες από τις επιδράσεις των κατασκευαστών ή των χρηστών ενός αντικειμένου. Βλ. για παράδειγμα ραδιοχρονολόγηση. Χρησιμοποιούνται διάφορα ημερολόγια για την καταγραφή της απόλυτης χρονολόγησης. Ορισμένες επιστήμες προτιμούν το Π.Π. (προ παρόντος) και το παρόν επιστημονικά ορίζεται ως το 1950. Όσον αφορά στην αρχαιολογία, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Η.Π.Α. χρησιμοποιούνται ως δείκτες χρονολόγησης το π.Χ. και το Π.Κ.Ε., που στηρίζονται στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα ημερολόγια για ιδιαίτερους πολιτισμούς σε άλλες περιοχές του κόσμου.
Η απόλυτη χρονολόγηση... βασίζεται στις πληροφορίες που δίνουν οι γραπτές πηγές και οι ιστορικές χρονολογήσεις (π.χ. σε νομίσματα) καθώς και σε πιο πρόσφατες επιστημονικές μεθόδους. Αυτές καθορίζουν την ηλικία ενός αντικειμένου με βάση τη χημική ή φυσική ανάλυση των συστατικών του.
Στηρίζονται στη μελέτη της κινητικής διαφόρων φυσικοχημικών φαινομένων, οπου αρχιζουν με την δημιουργια του αντικειμένου που χρονολογείται. Μόνον η απόλυτη χρονολόγηση μπορεί να προσδιορίσει συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η ακρίβεια εξαρτάται από το αντικείμενο και από τη μέθοδο χρονολόγησης που χρησιμοποιήθηκε. •Γραπτές πηγές •Δενδροχρονολόγηση-Άνθρακας 14 (μέτρηση ραδιενέργειας, για οργανικά κατάλοιπα)-•Θερμοφωταύγεια (μέτρηση της έντασης εκπομπής του φωτός, χρησιμοποιείται για αντικειμενα που έχουν υποστεί τη δράση της φωτιάς).
Ραδιενεργός ανθρακας 14 (14C)
Μετρά τα άτομα του 14C του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που απομένουν σε οργανικά κατάλοιπα προηγουμένως ζώντων οργανισμών (ανθρώπων, φυτών, ζώων). Η θεμελιώδης αρχή της μεθόδου είναι η σύγκριση της ενεργότητας του 14C που μετρήθηκε σε ένα δείγμα με την ενεργότητα που υποτίθεται ότι θα είχε κατά το σχηματισμό του. Ανάλογα με τα αποτελέσματα υπολογίζεται η ηλικία του δείγματος. Υλικά που μπορούν να χρονολογηθούν με τη μέθοδο αυτή είναι: ξύλα, άνθρακας, κουκούτσια και σπόροι, χαρτί, υφάσματα, οστά, κέρατα, εδάφη, τσόφλια αυγών, κονιάματα, νερά, κελύφη μαλακίων, κ.ά.
Δενδροχρονολόγηση
Μετρά τους δακτυλίους ανάπτυξης των ξύλων που παρατηρούνται π.χ. στην τομή του κορμού ενός δέντρου. Δακτύλιοι ανάπτυξης σχηματίζονται κάθε χρόνο στα δέντρα. Σ' αυτή τη μέθοδο, τα πλάτη των δακτυλίων, τα οποία διαφέρουν κάθε χρονιά επηρεαζόμενα από τις αλλαγές του κλίματος και τις βροχοπτώσεις, συγκρίνονται με τις καμπύλες αναφοράς της κλιματολογικής ιστορίας μιας περιοχής (π.χ. Κεντρική Ελλάδα), δηλαδή με ένα ημερολόγιο δενδροδακτυλίων, ώστε να υπολογισθεί η ηλικία του δέντρου.
Θερμοφωταύγεια
Χρονολογεί την τελευταία θέρμανση ενός κεραμεικού σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 500°C, που αντιπροσωπεύει συνήθως το ψήσιμο του αγγείου. Μετρά την ένταση του φωτός που εκπέμπεται όταν ξαναζεσταθεί το κεραμεικό, η οποία είναι ανάλογη του χρόνου παραμονής του δείγματος στο έδαφος. Είναι, επίσης, μια καλή μέθοδος για τον έλεγχο της αυθεντικότητας της ηλικίας αρχαίων κεραμεικών έργων τέχνης. Κατάλληλα υλικά για χρονολόγηση με αυτή την μέθοδο είναι τα κεραμεικά, κεραμίδια, τούβλα, καμένες πέτρες, το ηφαιστειακό γυαλί, η λάβα.
0 Σχόλια